E-Flex bij Nobian: stabilisatie van het elektriciteitsnet

20 10 2025

Met ‘E-Flex tot the max’ zet Nobian haar productiecapaciteit flexibel in om het elektriciteitsnet te helpen balanceren, met name bij de productie van chloor-alkali en zout. Bij een overschot aan elektriciteit schaalt Nobian automatisch binnen enkele minuten de productie op. Bij schaarste wordt deze juist verlaagd. Zo draagt Nobian actief bij aan netstabiliteit en het verminderen van netcongestie.

 Dit artikel maakt onderdeel uit van de artikelenreeks ‘Onder de motorkap’ (zie de toelichting onder het artikel).

”E-Flex is niet alleen goed voor Nobian, maar ook voor consumenten in Nederland”, zegt Douwe Tuinstra, programmamanager Advanced Process Control.

Op Chemie Park Delfzijl vergt de elektrolyser voor de productie van chloor zo’n 30 megawatt. Daarom startte Nobian hier tien jaar geleden met E-Flex: een fabriek die niet meer zo stabiel mogelijk, maar juist zo flexibel mogelijk draait.

 

Reageren op beschikbaarheid van elektriciteit

“Bij lage beschikbaarheid van elektriciteit schalen we productie af. Is er voldoende stroom beschikbaar, dan voeren we die weer op”, legt Tuinstra uit. “Daardoor zijn onze stroomkosten een stuk lager. En niet alleen voor ons. Het uiteindelijke voordeel voor de consument is nog groter. We verlagen hiermee namelijk de pieken in de elektriciteitsvraag. Die pieken zijn ook voor consumenten duur. Bovendien helpt dit bij de stabilisering van het net – zo hoeft er bijvoorbeeld geen gascentrale te worden opgestart – en bij het voorkomen van netcongestie.”

Veiling

Voor dat op- en afregelen zit er geen aan/uit-knop in de fabriek. “Nee, zo werkt dat niet”, reageert Tuinstra. “Helemaal uit gaan we nooit. Dat is ook slecht voor de elektrolyser. Meestal draaien we op vol of half vermogen. En dat beschikbaar zijn voor op- en afregelen plannen we van tevoren. Iedere ochtend is er daarvoor een landelijke veiling voor de volgende dag. Als je je voor een dag bij een bepaald prijsniveau inschrijft, geef je aan dat je beschikbaar bent om dan af te regelen als dat nodig is. Tenzij het echt niet past, schrijven we ons voor elke dag in.” Daarmee is Nobian een van de weinige industriële bedrijven die deelnemen aan het leveren van reservevermogen in Nederland. Tuinstra: “We zijn voor zover ik weet een van drie industriële bedrijven die dat doen. De overige inschrijvers zijn energiebedrijven.”

Afregelen op verzoek

“Is er inderdaad de behoefte dat wij afregelen, dan krijgen we een signaal via onze tussenpersoon”, vertelt Tuinstra. “Dat kan dan bijvoorbeeld gaan om 5 megawatt minder te gebruiken. In het begin ging dat nog handmatig. Dan kwam het signaal telefonisch binnen bij de operator die met vijf schermen voor zich aan de slag ging. Hij zorgde binnen een kwartier niet alleen voor het afschalen, maar lette er ook op dat alle vervolgprocessen, zoals de compressie van het chloorgas, in hetzelfde tempo en veilig werden afgeschaald. De operator kan om veiligheidsredenen altijd beslissen om af te zien van het afregelen.”

Gaspedaal-methode

In de afgelopen tien jaar heeft Nobian geleerd wat er gebeurt bij het afregelen van de fabriek. “Voldoende om een half jaar geleden over te stappen op de ‘gaspedaal’-methode”, geeft Tuinstra aan. “Dat wil zeggen dat we nu één gaspedaal hebben waarmee we de hele fabriek in Delfzijl in vijf minuten af- of op- kunnen regelen. Afgezien van het nomineren voor tijdsblokken werkt dat volautomatisch. Ook het signaal krijgen we automatisch van onze tussenpersoon door via een veilige verbinding. Het aantal keren dat we moeten afregelen, is hierdoor wel groter omdat ze automatische activaties eerder inzetten. Het gaat nog steeds maar om korte momenten.”

 

Eigen optimalisatie

Naast het flexibel reageren op verzoek van TenneT, stemt Nobian ook zelf de productie af op de verwachte elektriciteitsprijzen. Tuinstra: “Dat is iedere keer weer een puzzel die we een tot twee dagen van tevoren maken. We beslissen dan op basis van de verwachte vraag naar onze producten, de verwachte elektriciteitsprijzen en het af te regelen vermogen dat we vrij moeten houden voor de genomineerde tijdsblokken. We gebruiken daarvoor een optimalisatietool. Vanaf oktober wordt dit nog complexer, omdat de nominatie dan niet meer per uur maar per kwartier plaatsvindt.”

Gevolgen voor productie

Voor de productie heeft de flexibilisering weinig gevolgen, vertelt Tuinstra: “Al met al produceerden we met het handmatig afregelen van de fabriek nauwelijks minder. Ook met de gaspedaalmethode blijft het nog steeds beperkt. De levering van chloor gaat sowieso gewoon door, omdat we een voorraadtank hebben die we kunnen inzetten als er minder chloor wordt geproduceerd.”

Mensen en kennis

Het succes van E-Flex is mede te danken aan de operators. Zij zijn intensief meegenomen in het testen en bij de evaluaties. “Zij beseffen goed dat inspelen op de energiemarkt serieuze business is”, zegt Tuinstra. Voor de planning wordt gewerkt met een evaluatiemodel dat achteraf aangeeft wat de beste keuze zou zijn geweest. “De productiecoördinatoren zien het als een uitdaging om het model te verslaan.”

 

Uitbreiding naar de zoutproductie

De opgedane ervaring wil Nobian nu ook breder toepassen. Binnenkort wordt de elektrische zoutproductielijn van 6 megawatt in Delfzijl geautomatiseerd. “In het kader van de Maatwerkafspraken zijn we van plan om voor de rest van de zoutproductie twee warmtepompen van in totaal 24 megawatt aan te schaffen, die ook flexibel inzetbaar moeten zijn. De lessen die we leren met het afregelen van onze elektrolysers, kunnen we bovendien wereldwijd benutten voor de productie van waterstof”, besluit Tuinstra.

Chloor, natronloog en waterstof

De basis van het productieproces voor chloor bij Nobian is elektrolyse. Zout wordt opgelost in water, waardoor natrium- en chloorionen vrijkomen. In het zoutbad zit een membraan waar alleen de natriumionen doorheen kunnen. Via elektrolyse ontstaat aan de ene kant, bij de positief geladen anode, chloorgas. Aan de andere kant van het membraan worden, bij de negatief geladen kathode, waterstof en hydroxide gevormd. Het hydroxide bindt zich vervolgens met het natrium tot natronloog. Het chloorgas wordt vloeibaar gemaakt en via leidingen geleverd aan bedrijven op het Chemie Park. Ook natronloog en waterstof vinden hun weg naar de industrie. Nobian is daarmee de grootste producent van via elektrolyse opgewekte waterstof in Nederland.

Onder de Motorkap

Continu verbeteren is essentieel voor toekomstbestendige industriële productie. Leden van SBE zetten daarom dagelijks stappen op het gebied van innovatie, variërend van procesoptimalisatie tot geavanceerde technologieën. Maar wat gebeurt er precies binnen deze bedrijven? Waar liggen de kansen en hoe worden uitdagingen aangepakt? In deze serie artikelen onder de titel ‘Onder de motorkap’ geven we een uniek kijkje achter de schermen van industriële bedrijven en belichten we actuele ontwikkelingen in procestechnologie en R&D.

 

Wil u ook laten zien wat er bij uw bedrijf onder de motorkap gebeurt en zo andere bedrijven in de regio inspireren? Neem dan contact met ons op.

Nieuwsoverzicht

Updates ontvangen? Schrijf u in voor onze nieuwsbrief of volg ons op LinkedIn!

 

Deel deze pagina:
© 2025 Samenwerkende Bedrijven Eemsregio